นักโทษการเมือง คือ บุคคลที่ถูกจำคุกเพราะค้านหรือวิจารณ์รัฐบาลที่รับผิดชอบ บุคคลหรือกลุ่มที่ท้าทายความชอบธรรมของการควบคุมตัวนักโทษเป็นผู้ใช้คำนี้ ผู้สนับสนุนคำนี้นิยามนักโทษการเมืองว่าผู้ที่ถูกจำคุกเพราะการเข้ามีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการเมืองของผู้นั้น หากการกระทำผิดทางการเมืองมิใช่สาเหตุอย่างเป็นทางการของการควบคุมตัว คำนี้อาจส่อความว่าการควบคุมตัวนั้นมีแรงจูงใจจากการเมืองของนักโทษ
