“ประเทศไทยในทศวรรษที่หมดทางถอย: ถึงเวลาข้ามพ้นการเมืองเชิงอำนาจ สู่การเมืองเชิงยุทธรัฐ”
Thailand’s Decade of No Return: Time to Leap from Power Politics to Statecraft
วิกฤตน้ำท่วมหาดใหญ่ล่าสุดไม่ใช่แค่เหตุภัยพิบัติ แต่คือ “ระเบิดลูกใหญ่” ที่ปะทุกลางสังคมไทย—สะท้อนความจริงที่เจ็บปวดว่า ประเทศกำลังก้าวเข้าสู่ยุคใหม่ที่เต็มไปด้วย “ระเบิดลูกโซ่” จากโลกปั่นป่วนรอบด้าน ทั้งสภาพภูมิอากาศสุดขั้วที่ทวีความรุนแรงขึ้นทุกปี ปัญญาประดิษฐ์ที่กำลังสั่นคลอนระบบเศรษฐกิจและแรงงาน และภูมิรัฐศาสตร์ที่แตกเป็นเสี่ยง ๆ จนไม่มีเสถียรภาพใดให้พึ่งพาได้อีกต่อไป
แรงสั่นสะเทือนเหล่านี้คือปัจจัยจากโลกภายนอก—ที่เราแทบควบคุมไม่ได้ แต่สิ่งที่น่ากังวลยิ่งกว่า คือปัจจัยที่ควบคุมได้ หากรัฐไทยเข้มแข็งกว่านี้ แต่เรากลับปล่อยปละละเลยมานาน สะสมจนกลายเป็น “โรคเรื้อรังของชาติ”
นั่นคือ “ความล้มเหลวเชิงการเมือง” และ ”ความบกพร่องในกลไกภาครัฐ” ที่ไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มหน้าที่ (political & state dysfunction)
เมื่อโลกเร่งเปลี่ยน ประเทศไทยกลับย่ำอยู่กับที่—และในบางมิติถอยหลัง—เพราะระบบการเมืองยังติดหล่มการช่วงชิงอำนาจ มากกว่าการบริหารประเทศเชิงยุทธศาสตร์
นี่จึงเป็นทศวรรษที่เรา “ไม่มีทางถอย” และไม่อาจพึ่งการเมืองแบบเดิมได้อีกต่อไป
จากนี้ไป ประเทศไทยต้องก้าวให้ขาด—จาก“การเมืองเชิงอำนาจ” (power politics) สู่ “การเมืองเชิงยุทธรัฐ” (statecraft politics) ถ้ายังเปลี่ยนไม่ได้ เราอาจไม่รอดจากระเบิดลูกถัดๆไป
~ 4 มหาวิกฤตโลกที่ไทยต้องเผชิญ
1) Climate Catastrophe คลื่นความร้อน น้ำท่วม–แล้งสลับสุดโต่ง กรุงเทพฯ–เชียงใหม่–ฉะเชิงเทรา กลายเป็นแนวปะทะของภูมิอากาศ ต้นทุนธุรกิจพุ่งสูงทุกปี
2) AI & Algorithmic Power โลกถูกกำกับด้วยอัลกอริทึมของประเทศใหญ่ ไทยเสี่ยงเป็น “ผู้ถูกควบคุมโดยแพลตฟอร์ม” มากกว่า “ผู้สร้างแพลตฟอร์ม” และ AI จะจัดลำดับประเทศใหม่ตาม ความหนาแน่นของ Talent
3) Global Financial Volatility ทุนไหลออกง่าย ค่าเงินเหวี่ยงเร็ว supply chain ปรับตัวทันที เศรษฐกิจไทยที่พึ่งพาต่างประเทศสูงเข้าสู่ยุคสะดุดง่าย–ฟื้นช้า
4) Geopolitical Fragmentation โลกแตกเป็นขั้ว: US–China rivalry, Tech War, Food–Water–Energy War ไทยอยู่บนพื้นที่เปราะบางที่สุด: 2 ขั้ว – 1 คลอง – 1 ช่องแคบ
~ จุดเปลี่ยนประเทศไทย: อยู่รอดในยุคโลกใหม่
ประเทศไทยเผชิญ
1) World System Shock: จาก rules-based order → power-based order → jungle-based order ประเทศเล็กต้องอยู่รอดด้วย chokepoint strategy + neutrality advantage + moral credibility
2) Climate Rupture: ASEAN เป็น epicenter ของความร้อนสุดขั้ว ความไม่มั่นคงทางอาหาร และการโยกย้ายประชากร ไทยมีโอกาสกลับมาเป็น Climate Solutions Hub ของเอเชีย ผ่านเทคโนโลยีอาหาร, พลังงาน, ฟาร์มอัจฉริยะ และระบบน้ำ
3) AI Rewiring Everything: AI-Driven Productivity จะจัดลำดับประเทศใหม่อย่างถาวร ประเทศที่มี AI-talent density สูง จะได้เปรียบทางยุทธศาสตร์แบบ Strategic Irreversibility
4) Grey Finance & Scamocracy: เงินเทา ทุนมืด และทุนสกปรกกำลังบิดเบือนภูมิภาค หากไทยไม่ปรับหลักการ กลไก และธรรมาภิบาล เราเสี่ยงเข้าสู่ Scambodia Syndrome
~ 4 กับดักที่ไทยอาจติดใน 5 ปีข้างหน้า
1) Geopolitical Dependency Trap ถูกบีบให้เลือกข้าง สูญเสียอธิปไตยเชิงยุทธศาสตร์
2) Low-Income + Low-Trust Trap เศรษฐกิจเติบโตช้า การเมืองไม่เชื่อถือ → วงจรหล่ม: ความจน → ความไม่เชื่อถือ → การลงทุนชะลอ → นวัตกรรมไม่เกิด
3) Climate Vulnerability Trap เปราะบางที่สุดต่อ climate crisis น้ำท่วม ภัยแล้ง เมืองใหญ่เสี่ยงจมน้ำ หากไม่สร้าง resilience ตอนนี้ อาจพลาด green supply chain
4) Weak-State Trap รัฐใหญ่แต่ไร้สมรรถนะ: ตัดสินใจช้า บังคับใช้กฎหมายไม่ทั่วถึง ปล่อยพื้นที่สีเทาเฟื่องฟู → ไม่สามารถคุ้มครองผลประโยชน์ชาติหรือขับเคลื่อนนโยบายระดับชาติ
ทั้ง 4 กับดักเชื่อมเป็นวงจร: ประเทศอ่อนแอภายใน → ถูกครอบงำภายนอก ประเทศเปราะบางต่อ climate → ยิ่งจนลง ประเทศไม่สร้างความเชื่อถือ → อ่อนแอเชิงยุทธศาสตร์
~ Rebuilding Strategic Thrust: Thailand’s Roadmap to Survival & Growth
ประเทศไทยต้องยกระดับ การเมือง–เศรษฐกิจ–สถาบัน ด้วย Statecraft Politics & Economics เพื่อสร้างชาติที่อยู่รอด แข่งขันได้ และเติบโตในภูมิทัศน์ใหม่
- จุดจบของ Power Politics & Economics
ระบบเก่าขับเคลื่อนด้วยอุปถัมภ์ การผูกขาด การแย่งอำนาจ → Gray State: รัฐอ่อนแอ โปร่งใสน้อย ไว้วางใจต่ำ และไม่สร้างศักยภาพให้คนรุ่นใหม่
- System Politics & Economics: ก้าวสู่ระบบ
- System Politics: ออกแบบสถาบัน แก้ปัญหาเชิงระบบ Data-driven governance ตรวจสอบอิสระ
- System Economics: สร้าง startup ecosystem ปรับ regulatory framework ลงทุน digital–AI infrastructure พัฒนาทักษะแห่งอนาคต ยกระดับ productivity เชื่อมไทยเข้าห่วงโซ่คุณค่าของโลก
แต่ System Politics & Economics ยังไม่พอ ต้องมีเข็มทิศ → Statecraft Politics & Economics
1) Statecraft Politics — การเมืองยุทธรัฐเพื่อฟื้นสร้างชาติ
OS รุ่นใหม่ของการเมืองไทย: จากการแย่งชิงอำนาจ → การออกแบบอนาคตชาติ
คุณลักษณะหลัก:
- Mission-Oriented Politics → ภารกิจแห่งชาติเป็นหัวใจ
- Strategic Intelligence → เข้าใจภูมิรัฐศาสตร์, AI, การเปลี่ยนผ่านประชากร, ความเสี่ยงเชิงระบบ
- Principled & High-Trust System Design → อำนาจสมดุล โปร่งใส ตรวจสอบได้
- Institutional Craftsmanship → การเมืองเป็น “ผู้ออกแบบระบบ” ไม่ใช่แค่ผู้เล่น
- Political Value Creation → สร้างความไว้วางใจ ความสามารถ และอนาคต
2) Statecraft Economics — เศรษฐกิจยุทธรัฐเพื่อศตวรรษใหม่
- Principled Value Creation → เติบโตอย่างรับผิดชอบ ไม่เอาเปรียบ ไม่ผูกขาด ไม่ทำลายอนาคต
- Mission-Level Industrial Strategy → Green Transformation, AI-driven Productivity, Resilient Supply Chain, High-Trust Services, Health & Wellness, Digital-Trade Nation
- High-Tech × High-Touch × High-Trust Architecture → AI & deep tech, Creativity & culture, Governance & compliance
Statecraft Politics & Economics คือหัวใจของ Thailand Imagineering: การออกแบบเศรษฐกิจ-การเมือง เพื่อตอบรับภูมิทัศน์ใหม่ของโลก
~ 4 แกนยุทธศาสตร์ของ Rebuilding Strategic Thrust
- Rebuilding Trust → High-Trust Nation: ปฏิรูปกติกา รัฐโปร่งใส ใช้ data governance ทำลาย Gray State
- Rebuilding State Capacity → Principled State: ยกระดับขีดความสามารถรัฐ ปรับระบบ Delivery & Regulatory Reform ให้รัฐเป็น Strategic Platform
- Rebuilding National Competitiveness → Statecraft Economy: AI-driven productivity, Human capital renaissance, Innovation & startup nation, Green & digital industrial transformation
- Rebuilding Future Generations → New Thai Citizens: Youth leadership, Ethical intelligence, Techno-moral discipline, Lifelong learning, Future skills + moral skills
ประเทศไทยจะอยู่รอดเพียงครึ่งเดียว ถ้ามีแค่เศรษฐกิจ แต่จะรุ่งเรืองครบถ้วนก็ต่อเมื่อคนรุ่นใหม่มีทั้งความสามารถและความดี
~ บทสรุป: Thailand’s New National Operating System
ประเทศไทยต้อง Reset ระบบชาติใหม่ทั้งชุด จาก Power Politics & Economics → System Politics & Economics → Statecraft Politics & Economics
โดยเป็นชาติที่ใช้
• หลักการกำกับอำนาจ
• ยุทธศาสตร์กำกับระบบ
• สถาบันกำกับเกมการเมือง
• ความสามารถกำกับเศรษฐกิจ
• อนาคตเป็นเข็มทิศ
• ความไว้วางใจเป็นทุน
• คนรุ่นใหม่เป็นพลังสร้างชาติใหม่
นี่คือการ “Rebuilding Strategic Thrust” ที่จะพาประเทศไทย Survive & Thrive ในยุคที่โลกไม่มีความแน่นอน แต่เต็มไปด้วยโอกาสสำหรับประเทศที่สร้างตัวเองขึ้นใหม่ได้