#จอมพล ป. พิบูลสงคราม !! วาระสุดท้ายของชีวิต

ธันวาคม ๒๕๐๐ หลังลี้ภัยอยู่ในกัมพูชามา ๓ เดือน จอมพล ป. ก็ตัดสินใจเดินทางไปญี่ปุ่น จีรวัสส์ พิบูลสงคราม บุตรีบันทึกไว้ว่าเหตุที่ไปญี่ปุ่นนั้นเกิดจาก “…ระหว่างที่มีชีวิตว่าง ๆ อยู่ในเขมรเรา (จอมพล ป. และท่านผู้หญิงละเอียด) ก็หยิบอัลบั้มภาพเมืองต่าง ๆ มาดูกัน ในที่สุดก็ตกลงใจว่าญี่ปุ่นเหมาะที่สุดที่จะใช้ชีวิตบั้นปลายมากกว่าที่อื่น” และเมื่อทูตญี่ปุ่นในกัมพูชาตกลงจึงเดินทางทันที

จอมพล ป. ถึงญี่ปุ่นในวันที่ ๗ ธันวาคม ๒๕๐๐ ได้รับความเอื้อเฟื้อจากนายวะดะ (K. Wada) ประธานบริษัทมารูเซน ออยส์ จำกัด ให้พักในบ้านย่านชินจุกุกลางโตเกียว วะดะเล่าเหตุผลที่เขาช่วยจอมพลในนิตยสาร FACE ของญี่ปุ่นว่า เพราะเคยเป็นอาคันตุกะญี่ปุ่น คราวนี้ลี้ภัยมาไม่มีที่พึ่ง

“เห็นอกเห็นใจเป็นอันมากจึงเสนอบ้านพักในโตเกียวหลังหนึ่งให้เป็นที่พำนักของท่าน พร้อมด้วยรถนั่งอีกหนึ่งคันสำหรับใช้ประจำ…เป็นธรรมดาที่ต้องตอบแทนบุญคุณกับผู้มีพระคุณ…ที่จริงรัฐบาลญี่ปุ่นควรช่วยเหลือ แต่เนื่องจากมีปัญหาต่าง ๆ ข้าพเจ้าจึงขอรับทำหน้าที่แทน”

“พระคุณ” ที่วะดะกล่าวถึงคือการยอมให้ญี่ปุ่นเดินทัพผ่านช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทำให้ทหารญี่ปุ่นจำนวนมากไม่ต้องเสียชีวิต คนญี่ปุ่นจึงรู้จักและเรียกจอมพล ป. ด้วยความนับถือว่า “พิบูลซัง” และ “เด็กชาวญี่ปุ่นในละแวกบ้านพักทราบว่าท่านจอมพลคือใครต่างก็มาแสดงความคารวะ บ้างก็มาขอลายเซ็น”

จอมพล ป. เล่าชีวิตประจำวันช่วงนี้ให้ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์บางกอกไทม์ (๑๔ มิถุนายน ๒๕๐๑) ฟังว่า “ตื่นนอน ๐๘.๐๐ น. ดื่มน้ำส้ม เสร็จแล้วฟังวิทยุ อ่านหนังสือ เขียนจดหมายถึงบ้าน ๑๓.๐๐ น. อาหารกลางวัน เสร็จแล้วไปดูภาพยนตร์บ้าง ไปเล่นกอล์ฟบ้าง บางคราวเดินทางทัศนาจร พักตามโรงแรมนอกโตเกียว…งานประจำที่แน่ก็คือคิดบัญชีรายจ่ายค่าอาหารประจำวัน เวลานี้เป็นนักหนังสือพิมพ์ก็เขียนมาแก้คำฟ้องบ้าง” และจากคำบอกเล่าคนรอบข้าง จอมพลยังใช้เวลาทำสวนหย่อม เรียนภาษาญี่ปุ่น บางครั้งก็ขับรถไปเที่ยวตามที่ต่าง ๆ

ระหว่างพำนักในญี่ปุ่น จอมพล ป. ไปต่างประเทศสองครั้ง ครั้งแรกไปรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ในปี ๒๕๐๒ ท่องเที่ยวอยู่หลายเดือนก่อนกลับญี่ปุ่น ครั้งที่ ๒ ไปสักการะสังเวชนียสถานพระพุทธเจ้าและอุปสมบทที่อินเดียในเดือนสิงหาคม ๒๕๐๓ อย่างไรก็ตามการบวชครั้งนี้ผิดจากที่จอมพลคิดว่าจะแวะหรือกลับไปจำพรรษาที่เมืองไทยแต่ก็ต้องยกเลิกเมื่อได้คำตอบ “ด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล” จากจอมพลสฤษดิ์ว่าไม่อยากให้กลับมาเพราะ

“สำหรับท่าน (จอมพล ป.) นั้นไม่มีอะไร แต่ไม่แน่ใจว่าพรรคพวกที่ใกล้ชิดของท่าน…จะไม่ถือโอกาสแห่กันไปแบกท่านขึ้นบ่าเข้ามาอีกเหมือนวันรัฐประหาร ๘ พฤศจิกายน…ถ้าท่านเข้ามาผมก็จำเป็นต้องจับ”

ช่วงนี้มีคำบอกเล่าจากท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ภรรยานายปรีดี ว่าจอมพล ป. ส่งโปสต์-การ์ดถึงปรีดีที่ขณะนั้นพำนักอยู่ในฝรั่งเศสด้วยข้อความสั้น ๆ ว่า “Please อโหสิ”
หลังลาสิกขากลับญี่ปุ่น จอมพล ป. จึงซื้อบ้านที่เมืองซะกะมิฮะระที่อยู่ห่างโตเกียวออกไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ๓๐ กิโลเมตรและใช้ชีวิตอย่างสงบ อย่างไรก็ตามฐานะ “ผู้ลี้ภัยทางการเมือง” ก็ถูกตอกย้ำในหลายโอกาส อาทิ ปี ๒๕๐๖ เมื่อบุคคลสำคัญจากไทยไปเยือนญี่ปุ่น รัฐบาลญี่ปุ่นก็ขอให้จอมพล ป. เดินทางไป “ตากอากาศ” นอกเมืองเสียโดยจะออกค่าใช้จ่ายให้ เรื่องนี้จอมพล ป. เขียนจดหมายบอกลูกชายว่า

“ไม่มีความเห็นขัดข้องประการใด เราไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้องอะไรก็ควรทำตนเป็นพลเมืองดีต่อไป…”

ปี ๒๕๐๖ สุขภาพจอมพล ป. เริ่มทรุดลงเมื่อต้องตัดถุงน้ำดีที่เจอ “หิน stone (นิ่ว) ก้อนขนาดใหญ่เท่าปลายนิ้วก้อย…รวม ๒๐๐ เม็ด” มีแผลผ่าตัดยาวตั้งแต่หน้าอกจนถึงสะดือ ต้องพักฟื้นพักใหญ่สุขภาพจึงกลับมาแข็งแรง จนวันที่ ๑๑ มิถุนายน ๒๕๐๗ จีรวัสส์ พิบูลสงคราม บุตรีจอมพล ป. บันทึกว่าบิดา ตื่นนอน ทำสวน จัดห้อง เรียนภาษาญี่ปุ่น ไปซื้อกับข้าว หลังรับประทานอาหารค่ำ “ท่านก็ลุกขึ้นไปข้างบน พร้อมกับบ่นว่าเจ็บที่หน้าอก ซึ่งท่านก็เคยบ่นอยู่แล้ว” เมื่อท่านผู้หญิงละเอียดตามไปดูก็พบว่าจอมพล ป. ยืนรับประทานยาอยู่ ก่อนจะขอตัวลงมาเดินผ่อนคลายในสวนแล้วกลับขึ้นไปฉายไฟอินฟราเรดตรงหน้าอก ถึงตอนนี้ท่านผู้หญิงละเอียดตัดสินใจเรียกหมอ เมื่อหมอมาถึงจึงนำตัวส่งโรงพยาบาล ทว่า “หมอที่โรงพยาบาลก็กำลังติดการผ่าตัดอยู่ในห้องอีก และบอกให้วัดหัวใจคุณพ่อด้วยคาดิโอแกรมไว้” ถึงตอนนี้เพื่อนบ้านสองคนมาช่วยพยาบาลจอมพลที่ถูกนำมานอนพัก

“ฉันรู้สึกจะเป็น heart attack (หัวใจวาย)” จอมพล ป. เอ่ยกับท่านผู้หญิงละเอียด

“ไม่จริง ไม่จริง เธออย่าพูดอย่างนั้น” ท่านผู้หญิงละเอียดซึ่งประคองศีรษะจอมพลร้อง

“เธอ ความตายคือความสุข”

ก่อนจะสิ้นใจอย่างสงบด้วยวัย ๖๗ ปี